kan jij luisteren met je ogen?

in het oude arabië, betekende welbespraaktheid status. het arabisch is een ontzettend rijke taal, en mensen wedijverden onderling om woorden te verweven met een verfijnde elegantie en een prachtig ritme, zo vakkundig woorden tot verbale kunstwerken vormend.

dat was toen de profeet mohammed (vrede zij met hem) werd geboren. hoewel hem nooit is geleerd hoe te lezen en te schrijven, had hij meer taalkundige vaardigheden dan wie dan ook.

deze vaardigheden stelden hem in staat om moeilijke concepten op een duidelijke manier over te brengen, aan alle lagen van een publiek, en in slechts enkele woorden.

zijn wijze gezegden worden ‘hadith’ genoemd, (wat letterlijk ‘spraak’ betekent in het arabisch) en die zijn verzameld in boeken en als een tijdloze gids aan alle mensen over de hele wereld onderwezen.

echter, als we tegenwoordig hadith leren, wordt meer aandacht geschonken aan de bestudering van de exacte woorden van de profeet mohammed, terwijl men een belangrijk feit over het hoofd ziet, wat te maken heeft met zijn gebruik van vele niet-verbale communicatieve vaardigheden om de betekenis van de woorden kracht bij te zetten.

hij had een uitzonderlijk vermogen om van onze zintuigen gebruik te maken, niet alleen van onze oren, zelfs als we horen wat hij honderden jaren geleden heeft gezegd.

geestelijke beelden vormen met woorden

wanneer we hadith lezen, zullen we opmerken dat de woorden levendige beelden in onze gedachten vormen, met waarnemingen, geluiden, geuren, en gevoelens. tegelijkertijd gebruikten de vertellers illustrerende woorden om ons een volledige driedimensionale foto van iedere gebeurtenis te geven.  

zo konden we in feite in onze verbeelding de complete omringende context ‘zien’, naast wat de profeet precies met de rest van zijn lichaam deed als hij sprak.

instinctmatig gebruikten overleveraars hun speciale woordentalent om wat zij zagen, hoorden, voelden, zich voorstelden en begrepen, met ons te delen. dat was feitelijk hoe zij waren onderwezen en veranderd.

hierin is een waardevolle les voor ons: wanneer we leren van een unieke onderwijzer met uitzonderlijke communicatieve vaardigheden moet zijn publiek ook geoefend zijn om al zijn zintuigen te gebruiken om alle betekenissen op te nemen en lessen te leren.

dat is de reden waarom hun gedrag in slechts enkele jaren veranderde, om zo een schitterende beschaving op te bouwen. misschien zouden we vandaag hetzelfde moeten doen. het is niet genoeg om op mechanische wijze zijn gezegdes uit het hoofd te leren en op te zeggen. wat belangrijker is om je open te stellen voor een positieve verandering die door de profeets woorden in het hart en ziel wordt veroorzaakt, en dit te voltooien door het in praktijk te brengen.

niet-verbale signalen doen het overkomen

communicatie houdt in het overbrengen van een boodschap aan het publiek, met een maximale nauwkeurigheid en een minimale verwarring. hierbij nemen we hun antwoord in beschouwing, wat hun voorstelling van de betekenis weerspiegelt. deze basis is essentieel voor het doeltreffend uitwisselen van ideeën en gevoelens met anderen.  

modern onderzoek beweert dat succesvolle mededelers het vermogen bezitten om alle zintuigen van hun publiek bezig te houden, door middel van twee soorten talenten in nauwkeurige mate te gebruiken.

de eerste soort is de mondelinge vaardigheden, of de gesproken taal in woord en spraak. de tweede soort is de niet-verbale vaardigheden, die de ‘ongesproken’ context uitdrukken van de woorden, om hen hun ware betekenis te geven, inbegrepen zijn gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal, en vocale kwaliteiten zoals volume, intensiteit en snelheid.

ironische genoeg hangt het succesvol overbrengen van een boodschap meer af van niet-verbale vaardigheden, die minstens 70% van de betekenis overbrengen, terwijl slechts 30% door woorden wordt overgebracht.

verder, wanneer de gesproken en ongesproken berichten elkaar tegenspreken, zijn de menselijke hersenen geprogrammeerd om de niet-verbale aanwijzingen te geloven. bijvoorbeeld: als iemand tegen ons zegt: "wat leuk om je tegen te komen" maar dit zegt met sarcasme, ontvangen we in ons onderbewustzijn het sarcasme en niet de uiterlijk hoffelijke begroeting.

de kunst van sprekende stilte

er bestaan cursussen die ons leren hoe andermans onderbewuste handelingen te interpreteren, en tegelijkertijd op een bewuste manier positieve niet-verbale signalen aan anderen te sturen, om wederzijds begrip te versterken en om doeltreffende communicatie aan te moedigen.

de profeet mohammed was een uitzonderlijke spreker, hij besteedde doorgaand speciale aandacht aan het sturen van duidelijke en constante boodschappen, zelfs wanneer hij zweeg.

hij wist dat veel van zijn overleveringen mondeling over zouden worden gebracht, daarom sprak hij kort maar krachtig, duidelijk, en herhaalde elk belangrijk denkbeeld drie maal. maar parallel daaraan gebruikte hij zeer krachtige signalen; vocale en d.m.v. gebaren, overeenkomend met zijn woorden zodat de mensen beter zouden onthouden wat hij zei en het zouden kunnen herhalen aan anderen.

hij had altijd een rechte houding en was waakzaam om vertrouwen en kracht uit te stralen. hij had een energieke tred om vastberadenheid uit te stralen, toch was zijn gezicht altijd ontspannen en vredig met een glimlach die uitnodigde tot contact en vertrouwen.

hij gaf de mensen volledige aandacht door zich volledig naar hen toe te draaien, niet alleen maar met zijn hoofd, wat hen het gevoel gaf dat ze belangrijk waren en gewaardeerd.

wanneer hij boos werd draaide hij zich simpelweg weg van die persoon of gebeurtenis, om blijk te geven van zijn afkering zonder een woord te zeggen.

tijdens bijeenkomsten zat hij om het even waar, en niet in het midden om blijk te geven van gelijkheid, en hij stond altijd direct contact toe waarmee hij blijk gaf van toegankelijkheid.

hij keek een ander nooit te lang recht aan, en gebruikte zijn handpalm om iemand aan te wijzen i.p.v. met zijn vinger naar iemand te wijzen, om zo te vermijden dat hij diegene in verlegenheid zou brengen.

desalniettemin ontdekken we dat de qor’an zijn niet-verbale communicatie bij een speciale situatie zachtjes verbeterde, waarbij ons een waardevolle les werd geleerd:

zelfs gebaren tellen

de profeet sprak met een groep vooraanstaande leiders, proberend hen te bekeren, toen een blinde man met de naam abdullah ibn umm maktoum, naar hem toe kwam met een aantal vragen.

trachtend al zijn aandacht te richten op de mogelijke bondgenoten, fronste de profeet in concentratie en draaide zich weg van abdullah naar zijn toehoorders toe. de blinde man kon zijn fronsende gezicht of zijn lichaamstaal die aangaf dat hij zich lastig gevallen voelde niet zien, toch nam god zijn boodschapper kwalijk dat hij een negatieve niet-verbale boodschap had overgebracht.

[hij fronste en keerde zich weg, omdat ere en blinde man naar hem kwam.](`abasa80:1-2)

we kunnen niet oprecht een emotie overbrengen als onze lichaamstaal niet strookt met de woorden. probeer het zelf: ga voor de spiegel staan en probeer opgewekt ‘goedemorgen’ te zeggen, met een fronsende blik. dat zal je niet kunnen doen. als je geen frons in je stem wilt horen, moet je echt glimlachen zodat je stem vriendelijk zal klinken.

kan jij je nu voorstellen hoe de profeets stem heeft geklonken als hij tegen de blinde mand had gesproken toen hij fronste en zich van hem wegdraaide? de blinde man zou zeker de ergernis in de profeets stem hebben gehoord. deze zou negatieve gevoelens hebben opgewekt, en zou een hindernis hebben doen ontstaan voor doeltreffende communicatie met een oprechte vriend.

daarnaast was de groep van leiders waar de profeet zich naar richtte getuige van de interactie. als de profeet op een negatieve manier tegen de blinde man had gesproken, dan zou dat een indirecte negatieve boodschap naar hen toe zijn geweest. dit zou hen ervan hebben weerhouden om positieve ideeën over de islam te vormen, wat als gevolg zou hebben gehad dat het hele communicatieproces zou zijn mislukt.

doordat de profeet diep inzicht had verworven door dit voorval, glimlachte de profeet altijd naar die blinde mand, en zei dan: "welkom aan degene die de reden was waarom mijn heer mij berispte." (al-qurtubi)

bij een ander voorval praatte aisha, de vrouw van de profeet over een andere vrouw en gaf met haar hand aan dat die erg klein van stuk was. de profeet zei tegen haar: “je hebt woorden gezegd die als ze met het water van de zee zouden worden gemengd, dan zou die bederven!” (aboe dawoed). hij noemde haar simpele gebaar een ‘woord’ en waarschuwde haar dat het zo vernietigend was dat het een zee zou kunnen bederven.

daden spreken luider dan woorden

hoe vaak gebruiken we niet openlijk gezichtsuitdrukkingen of gebaren op een sarcastische of spottende manier, nonchalant over hun verwoestende effect op het beeld dat een ander van ons heeft en op onze communicatie met anderen?   

deze verhalen leren ons dat we net zo goed op onze lichaamstaal als op onze verbale taal moeten letten. vooral omdat god ons gadeslaat, en ook omdat anderen onze waarde en zelfs die van hele volken en culturen schatten naar ons publieke gedrag.

stel je voor hoe een ander je beoordeelt naar hoe je in een supermarket tegen je vrouw spreekt, hoe je omgaat met een bejaarde in de trein, of hoe je je op straat gedraagt met je vrienden.

als je wilt dat je wordt beschouwd als een aardig iemand, wees dat dan altijd, met je hele wezen, zelfs wanneer je denkt dat niemand kijkt. een glimlach en een ontvankelijke houding zijn goed begrepen ‘woorden’ in een universele code.

dus zelfs als je geen word spreekt in iemands taal, bedenk dan dat dat slechts 30 % van je werktuigen is, je hebt nog veel meer om je ervan te verzekeren dat zij naar jouw vriendelijke gedachten ‘luisteren’ met hun ogen.

de profeet mohammed werd naar een volk gestuurd van briljante redenaren, mensen wiens grootste interesse woorden waren, en toch voegde hij een diepere dimensie toe aan welsprekende woorden: welsprekende stilte, waarbij geraffineerde handelingen sprekend zijn.