haat een ander niet….onderwijs

overal waar verscheidenheid bestaat, moeten wel verschillen zijn. we zijn allemaal individuen met een unieke mengeling van overtuigingen, zodoende zijn er net zoveel gedachten, emoties en doelen als er mensen in deze wereld zijn.

derhalve is het onredelijk om te verwachten dat anderen kopieën van onszelf zijn, met een identiek hart en geest. onrealistische verwachtingen van eensgezindheid resulteren in het veroordelen van diversiteit als een oorzaak van conflicten, terwijl de kostbare waarde ervan als een bron van verrijking over het hoofd wordt gezien.   

bij een dergelijke negatieve denkrichting wordt “anders” zijn synoniem aan “schadelijk”, hetgeen een grote hindernis is voor doeltreffende communicatie.   

de qor’an verschaft een gouden regel voor mensen met verschillende achtergronden om te communiceren, waarbij diversiteit wordt toegepast voor verlichting, niet voor conflicten:

[ o mensheid, wij hebben jullie geschapen uit een paar van man en een vrouw en wij hebben jullie tot volken en stammen gemaakt, opdat jullie elkaar leren kennen (niet dat jullie elkaar zullen verachten).] (49:13).   

vanuit een communicatief perspectief  gezien, moeten mensen om elkaar echt te leren ‘kennen’  op een positieve voet contact met elkaar maken, zonder vijandige vooroordelen.

ze moeten zich verzetten tegen de neiging om anderen op een collectieve, onbezonnen manier te beoordelen, gebaseerd op populaire negatieve ideeën.    

dit is wat we stereotyperen noemen. dat is bijvoorbeeld als het aannemen dat alle spanjaarden stierenvechters zijn en alle italianen operazangers. wanneer we dat doen, doen we niet alleen een ander onrecht aan, maar ook onszelf, doordat we een waardevolle bron van kennis blokkeren, door het hebben van vermoedens en die als onbetwistbare feiten zien, weigeren daar doorheen te prikken en aan de hand daarvan een oordeel te vellen.

dit is exact wat er gebeurt wanneer er mensen zijn die geloven dat alle moslims terroristen zijn, en anderen die denken dat alle westerlingen heidenen zijn! geen van beide veronderstellingen is waar.

toen de deense karikatuurcrisis woedde in 2006, vroeg ik me af wat de profeet mohammed zou doen in een conflictsituatie? gebaseerd op zijn nobele concepten van communicatie en het oplossen van conflicten, en het bovenstaande qor’anvers, ben ik begonnen met een creatief multicultureel communicatieproject en noemde het "haat niet, onderwijs!"

communicatieve uitdagingen

heb jij je ooit afgevraagd waar mensen over ruziën? over het algemeen komen onverenigbare overtuigingen voort uit verschillen in leeftijd, geslacht, religie, onderwijs, cultuur, enzovoort, net zo goed als verschillen in status en territoriale rechten.      

de profeet mohammed confronteerde zeer uitdagende communicatieve situaties, die met al deze redenen tot conflict waren geladen. om te beginnen stond hij tegenover een uiterst verscheiden publiek, dat dikwijls negatief was. hij moest dus de strijd aangaan met onophoudelijke vijandigheid en argwaan, terwijl hij positief moest overkomen in plaats van verdedigend.

daarnaast koos hij de timing niet; hij bevond zich vaak in erg moeilijke confrontatiesituaties, die hem dwongen naar gebieden te gaan waar andere volken woonden en daar een nieuwe gemeenschap op te zetten met behulp van een minimum aan hulpmiddelen.   

en toch, ondanks al deze tegenslag, slaagde hij erin om diep ingewortelde negatieve overtuigingen te veranderen, en kreeg het zelfs voor elkaar een prachtig weefsel te maken van de volken die zo erg met elkaar in conflict waren geweest dat ze constant in oorlog met elkaar verkeerden. hoe kunnen we vandaag voordeel halen uit zijn succes?

beoordelen door de eerste indruk

zijn strategie was het voorkomen van een conflict en niet wachten tot dit zou gebeuren en dan het ‘vuur te blussen’.

door dat te doen onderwees hij rustig aan en doorlopend over gelijkheid, tolerantie en het onderdrukken van woede, om het overdreven belang van status en machtsgebied af te zwakken tegen gelijkheid en vrijheid.

hij waarschuwde tegen het vernietigende effect van negatieve emoties, en stimuleerde in plaats daarvan een kalme basis. hij richtte het islamitische concept van vrijheid van meningsuiting op door zijn metgezellen aan te moedigen zich uit te spreken wanneer ze vonden dat iemand een haastige emotionele reactie liet zien, niemand – hijzelf inbegrepen – stond erboven om te worden geadviseerd.  

in feite sprak hij lof als er een wijs advies aan een ander werd gegeven in een ernstige situatie, en zag het als een grote deugd, ongeacht rang of status, zolang als het op een respectvolle manier gebeurde. tegelijkertijd veroordeelde hij ten zeerste als er werd gescholden en zag het openlijk bespotten van anderen als een zware zonde.

als zich een confrontatie voordeed, behield hij zijn kalmte, en gebruikte deze zelfde principes, zelfs als hijzelf persoonlijk en openlijk werd aangevallen:

op een dag kwam een jood naar de moskee om terugbetaling te vragen voor wat geld dat de profeet mohammed hem schuldig was, maar hij deed dat op een ruwe manier en in publiek. omar ibn al-ghattab, een van de metgezellen van de profeet was boos op de jood die de profeet beledigde, en omar trok dreigend zijn zwaard uit de schede. maar de profeet mohammed kalmeerde omar en zei: "ik en hij verdienen een betere behandeling, leer hem hoe zijn geld op een betere manier te vragen en adviseer mij hoe het op een goede manier terug te betalen. (ibn hibban)

na de oplossing van een conflict bleef hij niet stilstaan bij de negatieve gevoelens en hij maakte nooit algemene beoordelingen gebaseerd op alleenstaande incidenten. in plaats daarvan richtte hij zich op de lessen die ervan waren geleerd, en de nieuwe mogelijkheden die het resultaat waren van de oplossing van het probleem. hoe vaak staan wij niet toe dat één negatief incident onze gedachten over een ander voor altijd vervuilt?  

het repatriëringssyndroom   

moderne psychologie leert ons dat iemand die zich aan een nieuwe omgeving probeert aan te passen last heeft van krachtige symptomen, waarin inbegrepen depressie, eenzaamheid, slapeloosheid en verminderde eetlust, en uiteindelijk het onvermogen om relaties met anderen aan te gaan. het probleem wordt nog meer versterkt als de oorspronkelijke bewoners de nieuwkomers zowel letterlijk als figuurlijk behandelen als “indringers van hun territorium”, wanneer het gaat over het accepteren van hun nieuwe ideeën en het zich aanpassen van een nieuwe levensstijl.

vandaag de dag is de integratie van immigranten een groot probleem in het westen. misschien zouden dingen beter gaan als dit wordt gezien als een communicatieve situatie en als een gelegenheid, in plaats van als een bedreiging.   

in het bijzonder als de immigranten niet met kracht iemands land hebben bezet, maar alleen maar een uitnodiging om een nieuw huis te betrekken hebben geaccepteerd. in een dergelijke situatie zijn zowel de gast als de gastheer verantwoordelijk om een gezonde wisselwerking te bevorderen, en die te gebruiken als een ervaring waar beide kanten van kunnen leren.    

de profeet mohammed bevond zich in een dergelijke situatie toen hij zijn huis in mekka verliet om naar medina te verhuizen op uitnodiging van diens inwoners. toen ze daar aan waren gekomen hadden een aantal van zijn metgezellen (van de immigranten) zoveel heimwee dat ze er lichamelijk ziek van werden.

de eenheid van de gemeenschap stond op het spel en er was een dringende oplossing nodig. daarom veranderde hij op een vaardige manier het pijnlijke verlangen naar energie geboren uit hoop, d.m.v. een serie sociale regels met als doel stevige banden te smeden tussen de inwoners en de immigranten. misschien zouden wij deze waardevolle lessen vandaag moeten onderzoeken.

het overwinnen van hindernissen m.b.t. status

geld, macht, bezittingen en fysieke aantrekkelijkheid zijn de plagen van onze materialistische wereld van vandaag de dag, de reden van conflicten.

wanneer we onszelf vergelijken met de glossy afbeeldingen op de reclameborden en er vervolgens niet in slagen om deze overdreven “statussymbolen” te  behalen, voelen we onbewust afgunst voor degenen die ze wel hebben en we zullen een hekel aan hen krijgen, bovendien zullen we een hekel krijgen aan onszelf omdat we onszelf zien als een waardeloze mislukkeling. zulke psychologisch verwarde individuen zijn niet geschikt voor heilzame communicatie.

daarentegen legt de islam de nadruk op gelijkheid, en leert dat voorkeur alleen is gebaseerd op de goede kwaliteiten in het hart, die alleen god kan zien.

dientengevolge hebben we geen middelen en niet het recht om onszelf te beoordelen of onze waarde te schatten, laat staan die van anderen. daarom moeten we op een rechtvaardige en gelijke manier omgaan  met alle mensen en in alle situaties.

deze gouden regel wordt weerspiegeld in het gedrag van de profeet die onderwees dat een glimlach liefdadigheid is, zelfs naar een vreemdeling, en hij gebruikte altijd de meest geliefde naam van een persoon om hem aan te spreken, zelfs met vijanden. 

hij zat waar dan ook bij een bijeenkomst en niet in het midden, hij koos niet een titel van status, en weigerde dat mensen voor hem opstonden. hij stond altijd direct persoonlijk contact toe, voor zowel vriend als vijand. hij maakte tegenover hem een plaats vrij voor de gast en trok zich nooit als eerste terug uit een gesprek, zelfs wanneer het agressief werd.     

er was eens iemand die hardhandig aan het overkleed van de profeet trok om zijn aandacht te trekken, maar de profeet beantwoordde dit niet met gelijke kracht, hij zei hem los te laten en de man deed dat pardoes.

hij respecteerde zelfs de jongste of armste tot iedereen dacht dat hij degene was die het meest werd begunstigd:

de profeet werd water aangeboden, en hij dronk ervan. aan zijn linkerkant was een jongen en aan zijn rechterkant waren een paar oude mannen. hij vroeg de jongen: “vind je het erg als ik hen het water geef?” de jongen zei: "o profeet van allah! bij allah! ik zal mijn recht op drinken aan niemand opgeven (omdat ik aan de rechterkant zit).” de profeet gaf het water aan de jongen. (al-bukhari)

de situatie is enigszins een dilemma; wie zou het water moeten krijgen – als een statussymbool – een jongetje of de oude mannen? de profeet loste het probleem op d.m.v. gelijkheid ongeacht leeftijd of status.     

vandaag de dag bemerken we toename van grofheid en het ontbreken van tact bij sociale relaties, in het bijzonder tegen vreemdelingen. mensen doen vaak wat hen het beste uitkomt in plaats van te doen wat juist is. alle goede communicatie begint met het werkelijk te accepteren van anderen door hen beleefd en op gelijke voet te behandelen.     

als we oprecht anderen willen leren kennen, moeten we onderwijzen, moeten we ervoor zorgen dat we onszelf onderwijzen, en stoppen met vernietigende haat.