polygamie en de islam

dit artikel is niet om uit te leggen over de rechtsgeldigheid van wat in de islam bekend staat als polygamie, maar het is bedoeld om te komen tot een precieze definitie van de islamitische goedkeuring om de man meer dan één echtgenote te laten hebben onder bepaalde voorwaarden. hiervoor moeten we eerst de term ‘polygamie’ lexicaal, historisch en antropologisch definiëren, om ons daarna te richten op de islamitische kijk. zodoende kunnen we bekend raken met het ware islamitische begrip ervan en tot in hoeverre het zinspeelt op polygamie. laten we beginnen met de definitie en analyse van polygamie, welke een aantal details bevat die je misschien als irrelevant zal beschouwen, maar uiteindelijk zal blijken hoe relevant ze met betrekking tot dit onderwerp zijn.

polygamie wordt gedefinieerd als het hebben van meer dan één echtgenoot of echtgenote op hetzelfde moment. polygamie verschilt van bigamie, wat wordt beschouwd als de overtreding van het trouwen tijdens de continuering van een wettelijk huwelijk. in een polygaam huwelijk trouwt een man vaak met zusters of met de dochter van een echtgenote.  door de geschiedenis heen hebben vele gemeenschappen meervoudige huwelijken, een andere term voor polygamie,  veroordeeld of geaccepteerd, zoals de us history encyclopedia vermeldt.

polygamie is breed gezegd de naam voor twee afhankelijke termen:

de eerste is polygynie, dat een huwelijksvorm beschrijft waarbij een man op hetzelfde moment twee of meer echtgenotes heeft. de bijbel maakt vermelding ongeveer veertig polygynisten, waaronder dergelijke prominente figuren als abraham, jacob, esau, mozes, david en salomo. polygynie werd door de geschiedenis heen in vele culturen toegepast in de praktijk.  het was geaccepteerd in de oude hebreeuwse gemeenschap, in het klassieke china, en in vele afrikaanse en polynesische beschavingen. in india werd het in de oude geschiedenis toegepast. het was geaccepteerd in het oude griekenland, tot de komst van het romeinse rijk en de romeinse katholieke kerk, bij wie het gewoon was om één echtgenote te hebben, maar meerdere minnaressen. historisch is polygynie in sommige gemeenschappen toegepast om bepaalde genetische karakteristieken te versterken, en ongezonde karakteristieken uit te roeien. ze moedigden polygynie zelfs aan dankzij het asymmetrische voortplantingsvermogen tussen de man en de vrouwen, waarbij de mannen fysiek gezien in staat zijn veel meer nakomelingen voort te brengen dan vrouwen. verder tengevolge van het feit dat mannen neigen te sterven in oorlogen en arbeidsongevallen, hadden vrouwen al eeuwenlang meer kans dan een man om ongetrouwd, of weduwe te blijven. polygynie zorgde er voor dat er voor zulke vrouwen werd gezorgd, en hielp te zorgen voor de geboortes van grote aantallen kinderen die nodig waren voor het overleven van de pre-mechanische, voornamelijk agragrische beschavingen waarin de sterftecijfers hoog waren.  bij een polygynesische structuur komt jaloezie tussen de verschillende echtgenotes altijd voor ogen, die ontstaat door ongelijke aandacht van, of bereikbaarheid van de gedeelde echtgenoot, wat gangbaar is. zulke gemeenschappen introduceerden zusterpolygynie, waarbij twee of meerdere zusters dezelfde man delen, waarbij werd gedacht dat het een oplossing zou zijn omdat zusters meer geneigd zouden zijn om op een vriendschappelijke manier een echtgenoot te delen.

de tweede is polyandrie, wat een huwelijksvorm beschrijft waarin een vrouw tegelijkertijd twee of meer echtgenoten heeft. polyandrie in menselijke relaties kwam en komt voor in tibet, het canadese noordpoolgebied, nepal, bhutan, delen van india (ladakh, zanskar), de nymba, en sri-lanka, en het is bekend dat het ook aanwezig was in een aantal polynesische beschavingen, hoewel dit waarschijnlijk alleen onder vrouwen van de hogere klassen voorkwam.

je komt dit ook tegen in een aantal regio van mongolië, onder het mosuo volk van china, en in enkele aan de sahara grenzende afrikaanse landen zoals het maasai volk in kenia en inheemse gemeenschappen van noord-tanzanië en amerika. polyandrie is in india door verschillende culturen toegepast – in de jaunsar regio in uttarakhand, onder de nairs, theevas en toda van zuid-india, en de  nishi van arunachal pradesh. de guanches, de eerst bekende inwoners van de canarische eilanden, praktiseerden polyandrie tot hun verdwijning. in andere gemeenschappen leven mensen volgens de facto polyandrische regelingen die niet door de wet erkend zijn. er zijn geen inheemse gemeenschappen bekend die tegenwoordig polyandrie beoefenen wanneer het niet verwante mannen betreft.  polyandrie is een controversieel onderwerp bij antropologen. de antropoloog stephen beckerman brengt bijvoorbeeld naar voren dat tenminste 20 stammengemeenschappen accepteren dat een kind meer dan één vader kan hebben, en in het ideale geval, zou moeten hebben. ze refereren er naar met de aanduiding ‘deelbare vaderschap’.

de meeste traditionele gemeenschappen zijn drastisch veranderd of vernietigd, daarom is het mogelijk dat de mate van voorkomen van polyandrie in het verleden niet nauwkeurig bekend is. 

een ieder die na deze korte analyse zegt dat ‘polygamie toegestaan is in de islam’, dan zou die zin grotendeels of in het geheel van toepassing moeten zijn op de islam, wat in het geheel niet waar is. polygamie in de brede zin van het woord, noch polyandrie zijn toegestaan in de islam, integendeel, ze zijn verboden.  de term die het dichtst bij het islamitische geval komt is polygynie, maar in de islam is het een zeer speciaal type polygynie. het huwelijk in de islam is over het algemeen monogaam; maar omdat de islam de religie is voor ieder volk in alle tijden tot aan de dag der opstanding, en omdat allah de schepper is van de mensheid en “hij kent het verraad van de ogen en wat de harten verbergen”. (ghafir 40:19).  hij bepaalde de regeling voor iedere beweging en iedere handeling van ieder mens tot aan het einde der tijden. op bepaalde gevallen heeft een man een andere vrouw nodig in zijn leven, terwijl hij zijn huidige vrouw houdt. of een vrouw zal de behoefte hebben om te trouwen na haar ex-man of overleden echtgenoot, en niemand kan deze gevoelens en behoeftes in de mens ontkennen.  dit is duidelijk geworden door de geschiedenis en antropologie heen, zoals hier net werd aangeduid. hoewel dit artikel niet gaat over het rechtvaardigen van deze zaak in de islam; de laatste woorden moesten worden gezegd.

in de islam is er geen aanvaardbare relatie tussen een man en een vrouw, die vreemden van elkaar zijn, behalve die van het huwelijk. met bepaalde regels en voorwaarden, kan een man meer dan één vrouw hebben. omdat polyandrie verboden is in de islam, moeten we onze gedachten laten wennen aan het omschrijven ervan als polygynie, maar niet alles wat gezegd is over polygynie wordt aanvaard in de islam.  als polygynie wordt toegepast, moet aan een aantal regels en voorwaarden worden voldaan. de man waar het om gaat moet zowel de fysieke als lichamelijke vermogens hebben, hij moet er zeker van zijn dat hij ze gelijk zal behandelen, hij mag niet met meer dan vier vrouwen tegelijk trouwen, hij mag niet met de dochter van zijn vrouw trouwen, hij mag niet met twee zusters tegelijkertijd trouwen, en andere bepalingen die grotendeels niet het onderwerp van dit artikel zijn. 

we kunnen het islamitische geval dus het beste beschrijven als ‘voorwaardelijke of gereglementeerde polygynie.’ 

ter conclusie, waar de discussie dan ook over gaat, het gaat over denken en redeneren; die allebei door de woorden worden beoordeeld, en suggereren elk gezichtspunt. de precisie en helderheid van de terminologie is belangrijk om over te brengen wat we precies in gedachten hebben over anderen die een andere cultuur hebben, andere denkbeelden, stereotypes en als resultaat hebben we verschillende interpretaties van de termen die we gebruiken, die weer kunnen leiden tot misvattingen, welke niet kunnen worden getolereerd m.b.t. de religie.