hadith 15 : de nobele gedragscode

aboe hoerayrah verhaalt dat de boodschapper van allah vrede zij met hem heeft gezegd:“wie in allah en de laatste dag gelooft, dient het goede te zeggen of te zwijgen. en wie in allah en de laatste dag gelooft, dient zijn buurman op een goede wijze te behandelen. en wie in allah en de laatste dag gelooft, dient zijn gast op een goede wijze te behandelen.”  

(overgeleverd door al-boekhaari en moeslim)

uitleg

deze overlevering omvat een aantal verplichte islamitische gedragingen, namelijk: het op een goede wijze behandelen van de buurman, want aan de buurman komen specifieke rechten toe. de geleerden hebben gezegd als de buurman een moslim én een familielid van je is, dan heeft hij drie rechten ten opzichte van jou: 

1.       het recht van nabuurschap

2.       het recht van moslim-zijn

3.       het recht van verwantschap

als de buurman daarentegen moslim is maar geen familielid, dan heeft hij twee rechten ten opzichte van jou. als hij ongelovig en geen familielid is van jou, dan heeft hij slechts één recht, namelijk het recht van nabuurschap. 

wat betreft de gast, hij is degene die jou bezoekt in je eigen land en als reiziger bij jou aanklopt. het is dus een vreemde en een behoeftige persoon. 

wat betreft het doen van uitspraken, dit behoort tot de zaken die de grootste gevaar vormen voor de mens. vandaar dat men voorzichtig dient te zijn met datgene wat hij zegt. men dient het goede te verkondigen of te zwijgen.

 wat leert deze overlevering ons?

• de verplichting de buren goed te behandelen. dit houdt in dat je hem niet tot last mag zijn en goed in de omgang bent met hem. wie zijn buurman tot last is, is geen gelovige, dit op basis van de uitspraak van deprofeet: “bij allah, hij gelooft niet! bij allah, hij gelooft niet! bij allah, hij gelooft niet! zij (de metgezellen)vroegen: “wie, o boodschapper van allah?” hij zei: "wiens buurman niet veilig is voor zijn kwaad.”  

• de verplichting om de gast op een goede wijze te behandelen, dit op basis van de uitspraak van de profeet :  “wie in allah en de laatste dag gelooft, dient zijn gast op een goede wijze te behandelen.”  

onder goede behandeling van de gast wordt onder meer verstaan het goed ontvangen van hem. de moslim wordt geacht zijn gast voor een periode van één dag en één nacht goed te behandelen. buiten deze periode gebeurt alles op vrijwillige basis. het is overigens niet gewenst dat de gast langer bij zijn gastheer blijft dan nodig is. als hij meer dan drie dagen wenst te logeren, dient hij hier toestemming voor te vragen aan zijn gastheer, zodat hij hem niet tot last zal zijn. 

• de aandacht die de islam aan nabuurschap en gastvrijheid schenkt. dit duidt op de compleetheid van de islam en de inachtneming van de rechten van allah en de rechten van de mensen.  

• het is toegestaan om te zeggen dat imaan niet aanwezig is wanneer deze incompleet is, dit op basis van de uitspraak van de profeet r: “wie in allah en de laatste dag gelooft...”  

• de ontkenning van de imaan kent namelijk twee categoriën: 

1.    volledige ontkenning (nafyoen moetlaq).hierdoor treedt men buiten de islam.

2.     onvolledige ontkenning (moetlaqoen nafiy): men pleegt ongeloof wat betreft de        verboden daad die men heeft begaan, maar behoudt nog wel het fundament van de imaan. dit is de mening van ahl us-soennati wal djamaa^cah. men kan volgens hen in het bezit zijn van zowel eigenschappen van imaan als ongeloof.